ศิลปะโรมาเนสก์ (Romanesque)
ศิลปะโรมาเนสก์ หมายถึงศิลปะในทวีปยุโรป ในช่วงเวลาก่อนหน้ายุคกอธิกจะพัฒนาขึ้น นักประวัตศาสตร์บางคนจัดให้ศิลปะที่ทำขึ้นตั้งแต่ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7 เป็นต้นไปอยู่ในยุคนี้ แต่บางคนก็ระบุว่าศิลปะแบบอย่างนี้เริ่มขึ้นเมื่อคริสต์ศตวรรษ 11 ศิลปะในยุคโรมาเนสก์ถูกศิลปะแห่งยุคกอธิกเข้ามาแทนที่ในความนิยมในราว ค.ศ.1200 ศิลปะโรมาเนสก์เป็นศิลปกรรมเพื่อศาสนา และมีรูปแบบที่แตกต่างไปตามแหล่งกำเนิด ศิลปกรรมแบบโรมาเนสก์ยังคงหลงเหลือให้เห็นในปัจจุบันนี้ส่วนใหญ่แล้วได้แก่หนังสือเลขาวิจิตร ซึ่งตกแต่งเป็นรูปแบบลวดลาย เน้นลายเส้น และส่ออิทธิพลของศิลปะใน ยุคบิแซนทีน ภาพวาดปูนเปียก และงานโมเสก ก็ยังเป็นศิลปะที่นิยมกันในยุคนี้ ช่วงเวลานี้เป็นระยะที่มีการฟื้นฟู การสร้างสรรค์ประติมากรรมขนาดใหญ่ ซึ่งทำขึ้นอย่างมากมายทั้งเพื่อประดับสถาปัตยกรรมและรูปนูน แต่ไม่ปรากฏว่ามีการสลักประติมากรรมขนาดใหญ่เช่นนี้ตั้งไว้ในที่โล่ง โดยไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของสถาปัตยกรรมเคียงหรือล้อมอยู่ ประติมากรรมที่ตั้งอยู่อย่างอิสระนั้นมักทำเป็นรูปขนาดเล็ก และมักเป็นงานโลหะ โบสถ์ยุคโรมาเนสก์มีลักษณะเด่น คือ มักใช้โค้งรูปกลม และ โครงสร้างแบบคูหาเพดานโค้ง หรือลักษณะแบบอุโมงค์ นิยมผนังทึบมากกว่าแต่งด้วยเสา มีการใช้โครงสร้างรูปโค้งในสถาปัตยกรรมอย่างมากมาย โค้งคูหาสันไขว้ก็พัฒนาขึ้นในยุคนี้ โครงสร้างเช่นนี้มีบทบาทเป็นอย่างมากในสถาปัตยกรรมแบบกอธิกที่ตามมา