คติฉับพลัน เป็นขบวนการต่อเนื่องในลัทธิศิลปะที่ชื่อว่า สิ่งแวดล้อม โดยการเพิ่มเอาการแสดงเข้าไปในการถ่ายทอดศิลปะนี้สู่ผู้ชม คติฉับพลันในทวีปยุโรปรู้จักกันในนาม การแถลงอุดมการณ์ (manifestation) หรือ การทำให้เป็นจริง (realization) ส่วนคำว่า คติฉับพลัน นี้ แอลแลน แคปโรว์ หนึ่งในผู้ริเริ่ม เป็นผู้คิดนำมาใช้ในช่วงกึ่งหลังของทศวรรษที่ 1950 คติฉับพลันมักเป็นการแสดงสั้นๆนำเสนอควบคู่ไปกับการใช้สัญลักษณ์ทดแทน และมักจะเป็นการแสดงท่าทางตอนหนึ่งที่ค่อนข้างรบกวนความรู้สึกอารมณ์ของผู้ดู ตัวอย่างเช่น นำเสนอบุคคลในชุดซานตาคลอสที่ดิ้นรนเพื่อจะหลุดพ้นจากกระดาษแก้วที่ห่อตนอยู่ ผู้ที่เข้าชมผลงานศิลปะ จะนั่งชมผลงานในลักษณะเดียวกับการชมละคร แต่ส่วนประกอบต่างๆในผลงานศิลปะ หรือแม้แต่การแสดง มักล้ำเข้าไปในบริเวณที่นั่งชม ศิลปินที่สำคัญใน คติฉับพลัน ในประเทศสหรัฐอเมริกานอกเหนือจากศิลปินที่เป็นที่รู้จักกันในกลุ่มลัทธิสิ่งแวดล้อม เช่น โรเบิร์ต วิตแมน จูเนียร์ จอร์ช เบรคท์ และเรด กรูมส์